Fundacja ProjektPL zaprezentowała 18.12.2023 w Warszawie w przestrzeni konferencyjnej Centralnego Domu Technologii – Fundacji PFR, pierwszy raport opisujący w sposób kompleksowy wyzwania przed jakimi stoją kobiety w Polsce w zakresie cyfryzacji i bezpieczeństwa cyfrowego. Wnioski płynące z raportu wskazują na potrzebę zwiększenia zaangażowania kobiet w sektorze ICT, które może przełożyć się na wzrost PKB. Konieczne jest także poszerzenie oferty szkoleniowej dla kobiet w miejscach pracy, a także większa elastyczność pracy.

Żyjemy w świecie, który przeniósł znaczącą część komunikacji i ogromną ilość procesów do tzw. „świata cyfrowego”. Pozwoliło to na niebywałe przyspieszenie decyzyjności, precyzji i profesjonalizacji życia zawodowego, które doprowadziły do zmian nie tylko gospodarczych, ale i społecznych. Każda duża zmiana przynosi ze sobą jednak nie tylko korzyści dla wszystkich, ale również wyzwania, szczególnie, jeśli odbywa się tak szybko, jak to było z rewolucją informatyczno-cyfrową. Z tej przyczyny na zlecenie Fundacji ProjektPL zostało przeprowadzone eksperckie badanie zaprezentowane w formie raportu opisujące wyzwania z jakimi spotykają się kobiety w Polsce w zakresie cyfryzacji i bezpieczeństwa cyfrowego.

Wnioski z tych badań zostały zaprezentowane, w postaci raportu, który jest dostępne w dziale PUBLIKACJE:

Instytut Spraw Cyfrowych był jednym z partnerów badania, którego premiera raportu miała dziś miejsce. Pracując nad raportem zidentyfikowaliśmy 4 megatrendy, które dają szerszą perspektywę na wyzwania z jakimi mierzą się kobiety w obszarze cyfryzacji i bezpieczeństwa cyfrowego i kontekst zachodzących w tym zakresie zmian. Przeprowadzone przez nas badanie pozwoliło również na wyodrębnienie 7 archetypowych profili kobiet w cyfrowym świecie.- mówi Kamila Pendyk Prezeska Instytut Spraw Cyfrowych.

Nie ma żadnego powodu, aby Polki nie uczestniczyły w branży ICT w mniejszym stopniu niż uczestniczą w innych obszarach życia gospodarczego. Okazuje się jednak, że przeszkodą do tego są nie tylko podobne bariery, jak w innych sektorach, ale również wciąż mocny stereotyp informatyka-mężczyzny. Jesteśmy przekonani, że zawarte w raporcie kluczowe wnioski oraz rekomendacje będą stanowiły niezastąpione źródło inspiracji i pomysłów dla instytucji zarówno publicznych, jak i prywatnych, które mają wpływ na życie gospodarcze.– mówi Adam Zych, Prezes Fundacji ProjektPL

– Kobiety są ciekawe cyfryzacji, widzą jej rosnący udział w życiu zawodowym i prywatnym w wielu przypadkach są prekursorkami zastosowania technologii cyfrowych o czym mówią na łamach naszego raportu. Raport powstał przy współpracy multidyscyplinarnego zespołu badaczy złożonego z naukowców, ekspertów i praktyków, co gwarantowało szeroką optykę w tym zakresie – powiedział dr hab. Łukasz Jabłoński z Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie.

Cele badania

Celem poznawczym badania było poznanie i opisanie wyzwań cyfrowych stojących przed kobietami, które chciałyby podjąć pracę w sektorze ICT. W szczególności za cel badawczy przyjęto poszerzenie i pogłębienie wiedzy na temat wyzwań kobiet w transformacji cyfrowej organizacji, w których pracują, w tworzeniu nowych produktów cyfrowych, zapewnieniu ochrony przed incydentami cyberbezpieczeństwa oraz rozwoju kompetencji, które pozwolą kobietom na dalszy rozwój w tym zakresie lub przebranżowienie (np. po powrocie z urlopu macierzyńskiego). Podczas Konferencji omówiono szczegółowe wyniki badania oraz przedstawiono rekomendacje dla rządu, instytucji publicznych i przedsiębiorstw w tym zakresie.

Wnioski z raportu

Niski Udział Kobiet w ICT

W badanych organizacjach, aż 40% respondentek zgłosiło brak zatrudnienia kobiet w dziale IT, podkreślając pilną potrzebę zwiększenia ich reprezentacji w obszarze cyfrowym.

Brak Kobiet na Stanowiskach Kierowniczych: Jedynie 15,5% respondentek stwierdziło, że kobiety zajmują stanowiska kierownicze w dziale IT. To niskie liczby wskazują na potrzebę eliminacji barier uniemożliwiających awans kobiet w sektorze cyfrowym.

Potrzeba Szkoleń i Świadomości

Tylko 20,4% respondentek potwierdziło inicjatywy podnoszenia kompetencji cyfrowych w miejscu pracy, co podkreśla potrzebę intensyfikacji szkoleń i edukacji w obszarze technologii cyfrowych.

E-learning jako Kluczowy Środek Rozwoju

70% respondentek podnosi swoje kompetencje cyfrowe poprzez szkolenia online, co wskazuje na rosnące znaczenie e-learningu jako dostępnego narzędzia rozwoju zawodowego dla kobiet.

Potrzeba Różnorodności

Ponad 50% respondentek wskazało na wysokie koszty jako główną barierę w wdrażaniu rozwiązań cyberbezpieczeństwa, podkreślając konieczność zróżnicowanych działań wspierających.

Wpływ Na Wzrost Gospodarczy

Analiza McKinsey sugeruje, że zwiększenie udziału kobiet w sektorze technologicznym do 45% do 2027 roku może przynieść wzrost PKB UE o 260–600 mld euro.

Kluczowa Rola Elastyczności w Pracy

Zapewnienie elastyczności zatrudnienia kobietom pracującym w sektorze cyfrowym może nie tylko zmniejszyć koszty społeczne, ale także przyczynić się do zatrzymania utalentowanych specjalistek w branży.

W 2024 roku bezpieczeństwo cyfrowe stanie się kluczowym obszarem, gdzie sztuczna inteligencja będzie odgrywać coraz istotniejszą rolę. Jak podają analitycy Garnera, globalne wydatki użytkowników końcowych na cyberbezpieczeństwo i rozwiązania do zarządzania ryzykiem SRM, czyli Security Risk Management wyniosą w 2024 roku ogółem 215 mld dolarów, co oznacza wzrost o 14,3% w porównaniu z 2023 r. Szczególnie zauważalny jest dynamiczny rozwój inwestycji w ochronę prywatności danych oraz zabezpieczanie chmury, Zastosowanie AI w identyfikowaniu i eliminowaniu ryzyka wewnętrznego oraz zarządzaniu danymi w firmach będzie nabierać coraz większego znaczenia – mówi Katarzyna Blachowicz, zastępczyni dyrektora COI.

Rekomendacje dla rządu

Przedstawiono także istotne rekomendacje dla rządu dotyczące kompetencji cyfrowych. Zauważono, że dynamiczny rozwój technologii cyfrowych wpływa na wszystkie sfery życia codziennego, co wymaga stałego monitorowania postępów technologii. Kluczowe jest zapewnienie społeczeństwu wsparcia w rozwoju kompetencji cyfrowych, obejmujących kompetencje informatyczne, informacyjno-komunikacyjne i funkcjonalne.

Podkreślono istnienie Programu Rozwoju Kompetencji Cyfrowych, który ma na celu zwiększenie poziomu kompetencji do 2030 roku. Wskazano, że powinien ob. W sposób elastyczny reagować na pojawiające się technologie cyfrowe i zapotrzebowanie na budowanie odpowiadającym nim kompetencjom cyfrowym. Dane Eurostatu wskazują na niższy poziom kompetencji cyfrowych wśród kobiet w Polsce, co wymaga działań naprawczych. W związku z tym konieczne jest cykliczne diagnozowanie potrzeb społeczeństwa, dostosowywanie oferty szkoleniowej do najnowszych trendów technologicznych i gospodarczych, a także uwzględnianie specyficznych warunków uczestnictwa kobiet.

Zaleca się, aby szkolenia były dostępne z funduszy publicznych, takich jak Fundusz Pracy czy Akademia PARP, eliminując ograniczenia wiekowe czy statusu pracowniczego uczestniczek. Wnioski te podkreślają potrzebę ciągłego dostosowywania działań do rozwoju społeczeństwa cyfrowego.

4 zidentyfikowane megatrendy

1. Potrzeba większej różnorodności: 40% respondentek wskazało brak kobiet w działach IT.

2. Mała reprezentacja kobiet na stanowiskach kierowniczych w IT.

3. Niska świadomość potrzeby szkoleń dla kobiet.

4. Popularność e-learningu wśród kobiet.

7 archetypów Polek w świecie cyfrowym (ang. personas)

Flex Mama: matki, które powracają do pracy po urlopie macierzyńskim, lub chcą się przebranżowić, dążące do równowagi między życiem zawodowym a rodzinnym.

Kobieta 4.0: swobodne poruszanie się w technologiach cyfrowych, zamiar rozwijania kompetencji.

Początkująca Entuzjastka: świadomość znaczenia kompetencji cyfrowych, lecz brak doświadczenia.

Cyfrowa Liderka: doświadczone w cyfryzacji, liderki projektów i firm otwarte na dzielenie się wiedzą z innymi kobietami w formie mentoringów.

Prekursorka Cyfrowego Samorządu: pracownice JST widzące potencjał cyfryzacji.

Cyfrowa Rolniczka: kobiety prowadzące gospodarstwa rolne, łączące tradycję z nowoczesnością.

Cyfrowa Buntowniczka: specjalistki od cyberbezpieczeństwa i cyfryzacji, niezależne od stereotypów.

3 wnioski z Badań:

• Transformacja cyfrowa jest ważna dla większości respondentek.
• Największe bariery to wysokie koszty wejścia, niska świadomość zagrożeń cyfrowych i słaba infrastruktura IT.
• Kluczowe umiejętności to analiza danych, zrozumienie cyfryzacji, komunikacja i zarządzanie danymi cyfrowymi.

9 rekomendacji dla Rządu:

1. Rozwój kompetencji cyfrowych obywateli, w tym kobiet.

2. Podnoszenie kwalifikacji w zakresie cyfryzacji i cyberbezpieczeństwa, w tym programy edukacyjne, fundusze, stypendia i wsparcie organizacyjne.

3. Reskilling poprzez profesjonalne programy szkoleniowe.

4. Edukacja jako siła napędowa zmian, nowe kierunki studiów podyplomowych.

5. Fundusze na rozwój kompetencji cyfrowych – vouchery szkoleniowe.

6. Szybka ścieżka kursów z zakresu cyberbezpieczeństwa.

7. Zapewnienie równych szans – obalanie stereotypów.

8. Dbałość o cyfrowe bezpieczeństwo narodowe.

9. Branżowe (np. rolnicze) doradztwo cyfrowe.

Raport wskazuje na kilka istotnych trendów dotyczących kobiet w obszarze cyfryzacji i bezpieczeństwa cyfrowego. Zespół badawczy tworzyli utytułowani naukowcy i eksperci, a wśród nich:

• ze Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie: prof. dr hab. Alicja Sosnowska, dr hab. Stanisław Łobejko prof. SGH, dr hab. Agata Lulewicz-Sas prof. SGH, 
• z Uniwersytetu Nauk Stosowanych FOM w Essen Prof. dr Piotr Żmuda,
• z Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie dr hab. Łukasz Jabłoński,
• z Akademii Bialskiej im. Jana Pawła II w Białej Podlaskiej mgr Katarzyna Dostaw, 
• oraz ekspertki i eksperci z zakresu cyfryzacji i bezpieczeństwa cyfrowego z Instytutu Spraw Cyfrowych.

Partnerem Projektu “Polka XXI wieku” jest Fundacja PFR.